Mesane Ağrısı Sendromu

Mesane Ağrısı Sendromu (MAS) Nedir?

Mesane ağrısı sendromu ilk kez 1887 tarihinde Skene tarafından tarif edilmiş ve günümüze kadar pek çok değişik tanımı yapılmıştır. 2009’da Ürodinami ve Kadın Ürolojisi Derneği, 6 haftadan uzun süren, bir nedeni bulunamayan, alt üriner sistem bulguları ile birlikte, mesanede hissedilen ağrı, basınç ve huzursuzluk duygusu olarak tanımlamıştır.

Mesane Ağrısı Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?

Öncelikle hastada mesanede ağrı ile birlikte sık tuvalete çıkma şikayeti olmalıdır. Tanıyı desteklemek için sistoskopi bulgularının önemi büyüktür.

Mesane, anestezi altında 1-2 dakika serum fizyolojik ile 80-100 cmH2O basıncında iki kez doldurulup boşaltıldıktan sonra sistoskopi ile glomerülasyon (kanama odakları) ve Hunner ülser varlığı araştırılmalıdır.

Glomerülasyonlar yaygın olmalı ve mesanenin en az üç kadranında olmalı ve her kadranda en az 10 adet olmalıdır.

Mesaneden Alınan Biyopsinin Önemi Var mıdır?

Mesane ağrısı sendromuna özgü ve tanı koydurucu histolojik bir bulgu yoktur, kardinal semptomlar olmaksızın sadece patoloji ile tanı konulamaz.

Semptomatik hastalarda tamamen normal mesane biyopsileri sıklıkla görülmektedir. Ancak biyopside mast hücrelerinin görülmesi tanıyı kuvvetlendirir.

Hangi Hastalarda Mesane Ağrısı Sendromu Tanısı Şüphelidir?

Sistometri yaparken 350 ml’den fazla mesane kapasitesi, mesanede 150 ml sıvı varken kuvvetli idrar yapma hissinin olmaması, sistometri sırasında fazik, istemsiz kasılmalar olması, şikayetlerin süresinin 9 aydan kısa olması, gece idrara çıkma olmaması, şikayetlerin antibiyotik/antiseptikler, anti kolinerjik veya anti spazmatik ilaçlar ile geçmesi, gündüzleri sekizden daha az idrara çıkma sıklığı, son 3 ay içinde bakterial sistit veya prostatit tanısı konulmuş olması, mesanede veya üreterde taş olması, aktif genital herpes enfeksiyonu olması, rahim/serviks/vajen/üretra kanseri varlığında, üretra divertikülü varlığında, siklofosfamid ve diğer kimyasallara bağlı sistitlerde, tüberküloz ve radyasyon sistiti varsa, benin veya malin mesane tümörü varlığnda mesane ağrısı sendromu tanısı şüphelidir.

Mesane Ağrısı Sendromu Hangi Yaşlarda Görülür?

Mesane ağrısı sendromu eskiden 18 yaşından önce görülmesi tanıyı şüpheli kılarken, şimdi daha küçük yaşlarda da görülebildiğini biliyoruz. Daha çok orta yaş grubunda görülmektedir.

Mesane Ağrısı Sendromu Toplumda Ne Sıklıkta Görülmektedir?

Mesane ağrısı sendromu son çalışmalarda gittikçe artan bir sıklık bildirilmektedir. Ülkelere göre de görülme sıklığı değişmektedir. Ortalama olarak kadınların %2,5-2,7’sinde görülmektedir. MAS/IC’i olan kadınların 1. derece yakınlarında normal popülasyona göre 17 kat artmış sıklık saptanmaktadır, bu da bu hastalığın ortaya çıkmasında genetiğin önemini göstermektedir. Avrupa Üroloji Klavuzları kadın erkek oranını 10 olarak vermiştir, kadınlarda çok daha sık olarak görülmektedir. Mesane ağrısı sendromu, erkeklerde daha geç yaşta görülmekte ve daha yüksek oranda Hunner ülserleri saptanmaktadır.

Mesane Ağrısı Sendromu Olan Kişinin Yaşam Kalitesi

Semptomlar artış ve azalma gösterse de semptomların ciddiyetinde zaman içerisinde artış gözlenmez. Bu hastaların genel popülasyona göre 6 kat daha fazla sağlık nedeniyle işlerini aksattığı saptanmıştır.

Depresyon, anksiyete ve genel mental bozukluklar daha sık görülmektedir. Cinsel istek ve orgazm sıklığı da azalmıştır.

Mesane Ağrısı Sendromu Neden Olur?

Mesanenin iç tabakasını oluşturan ürotelyum dediğimiz tabakanın bütünlüğü bozulmuştur. Bu hastalarda idrarda APF (anti proliferatif faktör),HB-EGF (Heparin-binding epidermal growth factor–like growth factor, EGF (epidermal büyüme faktörü) artmaktadır. Özellikle APF’ün artması bozulmuş ürotelyumunun onarımını engellemektedir.

Duyusal sinirlerin aktivasyonu (özellikle ağrı lifleri) substance P, neurokinin A, and calcitonin gene–related protein gibi nöropeptidlerin salınımını tetiklemektedir. Bu nöropeptidler vascular geçirgenliği artırmakta ve böylece lökosit adhezyonu ve doku ödemi oluşmaktadır. Aynı zamanda mast hücreleri de degranüle olarak diğer potent medyatörlerin salınımına neden olmakta, bu da epitel hücre hasarına ve geçirgenliklerinin artışına neden olmaktadır.

Mesane ağrısı sendromlu hastalarda idrar katekolaminlerinde artış gözlenmiştir. Mesane ağrısı sendromunda artmış sempatik aktivite, sendromun nedeni mi yoksa uzun süreli ağrı ve patolojik işeme paterninin bir sonucu mu ortaya çıkıyor, bu sorunun yanıtı bilinmemektedir. Uzun süreli stres sıklıkla sorgulanan bir nedendir.

Mesane Ağrısı Sendromu Tedavisi Nasıldır?

Mesane ağrısı sendromu tedavisi, her hastada farklılık gösterebilir çünkü semptomlar ve şiddeti kişiden kişiye değişir. Genellikle ilk adım, yaşam tarzı ve beslenme değişiklikleriyle başlar. Asidik, baharatlı veya kafeinli yiyecek ve içeceklerden kaçınmak, belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, pelvik taban kaslarını rahatlatmaya yönelik fizik tedavi uygulamaları, ağrının azaltılmasında etkili olabilir.

İlaç tedavisi ise genellikle semptomların kontrol altına alınması için devreye girer. Antihistaminikler, mesane duvarındaki iltihaplanmayı azaltmaya çalışırken; ağrı kesiciler ve bazı antidepresanlar da ağrıyı kontrol altına almada kullanılabilir. Bazı vakalarda, doğrudan mesane içine ilaç uygulamaları (instillasyon) yapılabilir. İleri durumlarda ise sinir uyarımı tedavileri ya da cerrahi yöntemler gündeme gelebilir. Tedavi süreci genellikle çok yönlü ve sabır gerektiren bir yaklaşım içerir; bu nedenle hastaların, doktorlarıyla düzenli iletişim içinde olması önemlidir.

Mesane Ağrısı Sendromu Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Nelerdir?

Literatüre ve üroloji kılavuzlarına baktığımız zaman ağızdan çok değişik ilaçların denemiş olduğunu görüyoruz. Bu ilaçlar arasında kanıt ve öneri düzeyi en yüksek iki ilaç vardır, bunlar da amitriptilin (Laro*xyl) ve pentazon poli sülfattır (El*mi*ron).

Mesane Ağrısı Sendromu Tedavisinde Mesane İçerisine Verilen İlaçlar Var mıdır?

Çok uzun yıllardır bu amaçla çok değişik protokoller uygulanmıştır. Genellikle haftada iki kez, 3 ay boyunca mesane içerisine ilaç kokteylleri uygulanmaktadır. İlaçlar mesanede 1 saat kadar tutulmaktadır. Kokteyllerin çoğunda lidokain, heparin, bikarbonat, pentozan polisülfat, kortizon yer almaktadır. Mesane içerisine verilen ilaçlar arasında en yüksek kanıt ve öneri düzeyine sahip ilaç DMSO (dimetilsulfoksid)’dir. Hyaluronik asit de mesane içine sıklıkla uygulanan bir ilaçtır.

Mesane Ağrısı Sendromu Tedavisinde Mesaneye Bo*tu*linum (Bo*toks) Yapılıyor Mu?

Botulunim toksinin mesane ağrısı sendromu uygulanması ile ilgili FDA onayı yoktur ancak pek çok çalışmada trigona 100 ünite uygulanmasının yararları gösterilmiştir. Diğer tedavilere yeterince cevap vermeyen hastalarda önemli bir seçeneğin de mesaneye botulinum toksin enjeksiyonları olduğunu aklımızda bulundurmalıyız.

Mesane Ağrısı Sendromu Tedavisinde Başka Tedavi Seçenekleri Var Mıdır?

Ülser görülen mesane ağrısı sendromu olan hastalarda, bu lezyonların endoskopik olarak kesilmesi veya koterize edilmesinin olumlu etkileri literatürde mevcuttur. Sakral nöromodulasyon da pahalı bir yöntem olmakla birlikte dirençli hastalarda kullanılmaktadır. ‘Pretibial Sinir Stimulasyonu’ ile de iyi sonuçlar elde edilebilmektedir. Akapunkturun bu amaçla kullanımının yararları literatürde tartışmalıdır. Tüm tedavilere direnç gösteren hastalarda mesane cerrahi ile çıkarılmaktadır.

Mesane Ağrısı Sendromunun Gıdalar İle İlişkisi Var Mıdır?

Şikayetlerin pek çok yiyecek ile tetiklendiği bilinmektedir ancak tüm hastalara önerilebilecek bir diyet programı yoktur. Hastalar hangi yiyecek ve içecekler yakınmalarını tetikliyor ise farkında olmalı ve bunlardan uzak durmalıdır. Alkol, asitli ve kolalı içecekler çoğu zaman suçlanan içecekler arasındadır.