HPV Tedavisi Ankara

HPV Nedir?

Human Papillomavirus (HPV),cilt ve mukozal yüzeyleri enfekte eden çift sarmallı DNA virüslerinden oluşan büyük bir virüs ailesidir. Şu ana dek 200'ün üzerinde HPV türü tanımlanmıştır. Bunların bazıları siğil oluşumuna neden olurken, diğer türleri yüksek risk grubunda yer alır ve serviks (rahim ağzı),anüs, penis, vulva, vajina ve orofaringeal bölge gibi alanlarda kansere yol açabilir.

HPV Nedir? Nasıl Bulaşır? Aşı ve Korunma Yolları

Dünyada en sık görülen seksüel geçişli hastalık HPV’dir. Dünya nüfusunun %80’i 50 yaşına kadar HPV virüsü ile karşılaşmaktadır. En sık vajinal ve oral seks ile HPV virüsü bulaşır. Hiç bir semptomu olmayan, sadece HPV taşıyıcısı kişilerden de bulaşma olabilir. Bazen cilt temasıyla bile geçebilir. Enfeksiyonun ilk ne zaman alındığı bilinemeyebilir çünkü lezyonlar ilk ilişkiden hemen sonra ortaya çıkmamaktadır, ilişkiden yıllar sonra semptomlar ortaya çıkabilir.

Orofarengeal, genital (penis, serviks) ve anal kanserler yapabilmektedir. Aynı zamanda genital siğiller de yapmaktadır. HPV virüslerle bulaşmış erkeklerde virüs kendiliğinden zaman zaman geçmektedir.

Kullanımı az olmakla birlikte bu virüsten korunmak için geliştirilmiş aşılar mevcuttur. Bu aşılar son derece güvenilirdir ve yan etkileri çok azdır.

Gardasil (4 valan) HPV tip 6.11,16 ve 18 üzerine etkili DNA rekombinan bir aşıdır. 2006’da kadınlar, 2009’da ise erkeklerde kullanımı için onay verilmiştir. 0, 2 ve 6.aylarda olmak üzere 3 doz (koldan intramusküler) olarak yapılmaktadır. En az 10 yıl koruma sağlamaktadır. Kadınlarda yapılan bir çalışmada aşının koruyucu etkinliğinin %88 olduğu gösterilmiştir.

Aşının uygulanma yaşı genellikle 9-26’dır. Amerika’da 2014 yılında 4’lü valan aşı kullanımdan kalkarak 9’lu valan aşı kullanıma girmiştir (Gardasil 9) HPV tip 6, 11, 16, 18,31,33,45, 52 ve 58 üzerine etkilidir.

Serviks kanserlerini %15’inde HPV tip 31,33, 45,52,58 izole edilmektedir. FDA 9’lu valan aşının 9-26 yaş arasında kullanımına 2014’de onay verirken, yaş ranjını genişleterek 2018 yılında 27-45 yaş arasında kadın ve erkeklerde kullanımını onaylamıştır.

HPV Aşısı

Türkiye’de şu anda 9 valenli HPV aşısı (Gardasil9) mevcuttur. Virüsten korunmanın bir diğer yolu da kondom (prezervatif) kullanımıdır. Ancak kondomun kapamadığı cilt bölgesinden de bulaşma gerçekleşebilir.

HPV’nin kültürü yapılmamaktadır, kullanımda olan serolojik testler de mevcut değildir. Tiplendirme için kadınlarda servisten sürüntü alınırken, erkeklerde siğil biyopsisi genom analizi için laboratuvara gönderilmektedir. HPV tip 6,11 ve 42’nin kanser yapma riski en düşüktür.

Tedavi lezyonların yeri, büyüklüğü ve sayısına göre değişebilmektedir. Tedavi lezyonu ortadan kaldırsa da virüsü tamamen yok edemez. Yeni lezyonlar her zaman ortaya çıkabilir.

HPV krem tedavisinde günümüzde en çok kullanılan İmikimode (Imiquimode) ülkemizde ve yurt dışında "Aldara % 5 krem adıyla satılmaktadır. % 5 lik İmikimod Aldara krem, yalnızca siğilin üzerine sürülerek o bölgedeki hücresel tip bağışıklığı, alfa interferon ve sitokinleri aktive ederek etki gösterir. İmikimod' un en çok görülen, istenmeyen yan etkisi eritemdir. Yani ilacın hasta olmayan dokuya sürülmesine bağlı olarak gelişen geçici kızarıklıklardır. Bu nedenle ilaç tatbikinden 6-10 saat içinde cinsel ilişki yapılmaması ve sonrasında banyo yapılması önerilir.

Piyasada Velp ve HP Wash gibi bağışıklığı artırarak siğil nükslerini önlemeyi hedefleyen ilaçlar vardır. Cilt siğilleri radyofrekans, koter, kriyoterapi (dondurarak) veya laser ile tedavi edilir. Çok büyük olanlarda ise cerrahi eksizyon uygunmaktadır.

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV, esas olarak cinsel temasla bulaşır. Vajinal, anal veya oral seks sırasında enfekte bireylerden sağlıklı kişilere geçebilir. Ancak penetrasyon olmadan da, cilt-cilt temasıyla virüs bulaşması mümkündür. Ortak kullanılan seks oyuncakları da bulaşma riski taşır. Nadir durumlarda anneden bebeğe doğum sırasında bulaşabilir (perinatal geçiş).

HPV Belirtileri Nelerdir?

Çoğu HPV enfeksiyonu asemptomatiktir, yani herhangi bir belirti vermez ve bağışıklık sistemi tarafından kendiliğinden temizlenebilir. Belirti gösteren vakalarda en yaygın bulgular şunlardır:

Genital veya anal bölgede siğiller
Ağız içinde lezyonlar
Rahim ağzında hücresel değişiklikler (Pap smear ile tespit edilir)
Kaşıntı, yanma veya ağrı (siğillerle birlikte)

HPV Türleri Nelerdir?

HPV türleri “düşük riskli” ve “yüksek riskli” olarak sınıflandırılır.

Düşük riskli tipler (örn. HPV-6 ve HPV-11) genellikle genital siğillere neden olur ancak kansere yol açmazlar.
Yüksek riskli tipler (örn. HPV-16, HPV-18, HPV-31, HPV-45) servikal kanser başta olmak üzere pek çok kanser türüyle ilişkilidir. HPV-16 ve HPV-18, serviks kanserlerinin yaklaşık %70’inden sorumludur.

HPV Tanısı Nasıl Konur?

HPV enfeksiyonu, genellikle belirti göstermediği için tanısı tarama testleriyle konur.

Pap smear testi rahim ağzındaki hücresel değişiklikleri saptar.
HPV DNA testi, yüksek riskli HPV türlerinin varlığını doğrudan tespit eder.
Genital siğiller klinik muayene ile teşhis edilebilir, ancak şüpheli durumlarda biyopsi gerekebilir.

HPV ve Rahim Ağzı Kanseri İlişkisi

HPV, rahim ağzı kanserinin başlıca nedenidir. Yüksek riskli HPV türlerinin kronik enfeksiyonu, servikal epitelyal hücrelerde malign dönüşümlere yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO),HPV enfeksiyonlarının servikal kanser vakalarının %99’undan fazlasında bulunduğunu rapor etmiştir. Bu nedenle HPV taraması ve aşılaması, rahim ağzı kanserinin önlenmesinde kilit rol oynar.

Erkeklerde HPV Enfeksiyonu

Erkeklerde HPV enfeksiyonu sıklıkla asemptomatik seyretse de, genital siğiller, penis kanseri, anal kanser ve orofaringeal kanser gibi riskler oluşturur. Erkekler enfeksiyonun taşıyıcısı ve yayılmasında önemli bir rol oynar. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan erkeklerde (örneğin HIV pozitif bireylerde) HPV enfeksiyonları daha dirençli ve tehlikeli olabilir.

HPV Aşısı Nedir ve Kimlere Uygulanır?

HPV aşısı, enfeksiyonun ve ilişkili kanser türlerinin önlenmesi amacıyla geliştirilmiştir. Mevcut aşılar (örneğin Gardasil 9),HPV-6, 11, 16, 18 dahil olmak üzere birçok türü hedefler.

9–14 yaş aralığında aşılama en yüksek etkinliği sağlar.
Cinsel aktivite başlamadan önce uygulanması önerilir, ancak daha ileri yaşlarda da koruyucu olabilir.
Hem kız hem de erkek çocuklar için önerilmektedir.

HPV Tedavisi Var mı?

HPV enfeksiyonunun kendisi için spesifik bir antiviral tedavi bulunmamaktadır. Ancak bağışıklık sistemi çoğu enfeksiyonu 1–2 yıl içinde ortadan kaldırabilir.

Genital siğiller için kriyoterapi, lazer ablasyon, topikal ilaçlar (imiquimod, podofilin) kullanılır.
Rahim ağzındaki prekanseröz lezyonlar için LEEP, konizasyon veya kriyocerrahi uygulanabilir.
Düzenli takip ve tarama, kanser gelişimini önlemede kritik önemdedir.

HPV'den Korunma Yolları

HPV enfeksiyonundan korunmak için şu yöntemler önerilir:

Aşılanma
Prezervatif kullanımı (bulaşma riskini tamamen ortadan kaldırmaz ama azaltır)
Cinsel partner sayısının azaltılması
Düzenli tarama ve jinekolojik kontroller
Bağışıklık sisteminin güçlü tutulması

HPV Enfeksiyonu Tekrarlar mı?

Evet, HPV enfeksiyonu tekrar edebilir. Bağışıklık sistemi virüsü baskılasa bile virüs vücutta latent halde kalabilir ve bağışıklık zayıfladığında yeniden aktive olabilir. Ayrıca farklı HPV türleriyle yeniden enfekte olunabilir. Bu nedenle korunma ve tarama programlarına devam edilmesi önemlidir.

HPV Testi Ne Zaman ve Nasıl Yapılmalı?

HPV testi, genellikle 25 yaş üstü kadınlarda Pap smear testiyle birlikte uygulanır.

Co-testing (Pap + HPV DNA testi) 30 yaş ve üzeri kadınlarda önerilir.
Testler rahim ağzından sürüntü örneği alınarak yapılır.
Testin sıklığı, önceki sonuçlara ve ülke protokollerine göre 3–5 yılda bir olabilir.

HPV Pozitif Çıkanlar Ne Yapmalı?

HPV pozitif sonuç, kanser teşhisi anlamına gelmez. Ancak düzenli takip gerektirir:

Yüksek riskli tip saptanırsa kolposkopi ile rahim ağzı daha ayrıntılı incelenir.
Anormal Pap smear varsa biyopsi yapılabilir.
Doktor önerisine göre 6–12 ay içinde tekrar test yapılması gerekebilir.
Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi önemlidir.

HPV ve Cinsel Sağlık Eğitimi

Cinsel sağlık eğitimi, HPV’nin yayılmasını azaltmada etkili bir yöntemdir. Aşılamanın önemi, korunma yolları ve erken tarama bilinci topluma doğru aktarılmalıdır. Genç bireylerin HPV hakkında bilimsel ve damgalayıcı olmayan bir şekilde bilgilendirilmesi, enfeksiyon kontrolünde kritik rol oynar.

HPV Takibi ve Düzenli Jinekolojik Kontrollerin Önemi

HPV enfeksiyonu çoğu zaman sessiz ilerlediği için, düzenli jinekolojik kontroller hayati öneme sahiptir. Pap smear ve HPV testi sayesinde prekanseröz lezyonlar erkenden saptanabilir ve tedavi edilebilir. Takip protokolleri sayesinde gereksiz müdahaleler önlenirken, kanser riski taşıyan hastalar yakın takibe alınabilir.